Wat is dementie precies?
Dementie is een verzamelnaam voor een groep hersenaandoeningen waarbij de geestelijke vermogens achteruitgaan. Het is geen op zichzelf staande ziekte, maar een syndroom dat veroorzaakt wordt door verschillende aandoeningen, waarvan de ziekte van Alzheimer de bekendste en meest voorkomende is. Andere vormen zijn vasculaire dementie, frontotemporale dementie en Lewy body dementie. Deze aandoeningen tasten het geheugen, denken, gedrag en het dagelijks functioneren aan.
De eerste signalen van dementie
De eerste tekenen van dementie zijn vaak subtiel en kunnen makkelijk worden toegeschreven aan ouderdom of vermoeidheid. Toch is het belangrijk om alert te zijn bij aanhoudende veranderingen. Veel mensen merken bijvoorbeeld dat zij moeite hebben met het vinden van woorden tijdens gesprekken, of vergeten afspraken die kort daarvoor zijn gemaakt. Plotselinge veranderingen in stemming of gedrag kunnen ook wijzen op beginnende dementie.
Geheugenproblemen
Een van de eerste symptomen is vaak het vergeten van recente gebeurtenissen. Iemand met beginnende dementie weet bijvoorbeeld niet meer wat hij of zij de dag ervoor heeft gegeten, of vergeet of er bezoek is geweest. Langetermijnherinneringen blijven in het begin vaak behouden, wat kan leiden tot verwarring bij naasten die denken dat er ‘niets aan de hand’ is.
Moeite met dagelijkse handelingen
Een ander belangrijk signaal is het verliezen van het overzicht bij alledaagse taken zoals koken, de weg vinden of geldzaken regelen. Wanneer iemand vergeet hoe een vertrouwd gerecht gemaakt wordt, of verdwaalt op een bekende route, is het verstandig dit in de gaten te houden.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Een huisarts kan op basis van gesprekken en eenvoudige tests inschatten of er sprake is van cognitieve achteruitgang. Indien nodig wordt de patiënt doorverwezen naar een specialist, zoals een geriater of neuroloog. Daar kunnen uitgebreider onderzoek en scans worden gedaan om de oorzaak en de ernst van de klachten te achterhalen.
Wat kun je doen bij twijfel?
Als je vermoedt dat jij of een naaste tekenen van dementie vertoont, is het belangrijk om hierover open het gesprek aan te gaan. Hoe eerder dementie wordt herkend, hoe eerder passende begeleiding ingezet kan worden. Ook kunnen er praktische maatregelen genomen worden om het dagelijks leven beter te organiseren, bijvoorbeeld met geheugensteuntjes of hulp in huis.
De rol van de omgeving
Dementie raakt niet alleen degene met de aandoening, maar ook familie en vrienden. Begrip en geduld zijn essentieel. Kleine aanpassingen in communicatie kunnen veel doen, zoals rustig praten, tijd nemen voor een gesprek en hulp bieden zonder de ander te betuttelen. Ook zijn er steeds meer lokale groepsactiviteiten en lotgenotenbijeenkomsten die ondersteuning kunnen bieden.
