Waarom meditatie juist op latere leeftijd helpt
Veel ouderen ervaren dat het leven rustiger wordt, maar het hoofd vaak niet. Herinneringen, zorgen om gezondheid of familie en een veranderende dagstructuur kunnen voor onrust zorgen. Meditatie is een eenvoudige manier om juist dan meer helderheid en ontspanning te vinden. Je hebt er geen dure cursus of speciale spullen voor nodig, alleen wat tijd en aandacht.
Meditatie helpt om bewuster om te gaan met gedachten en gevoelens. In plaats van ze weg te drukken, leer je ze vriendelijk te bekijken. Dat kan spanning in het lichaam verminderen, beter slapen ondersteunen en zelfs bijdragen aan een positievere kijk op ouder worden.
Is meditatie veilig en geschikt voor ouderen?
Veel mensen denken dat meditatie vooral iets is voor jonge, lenige mensen die in ingewikkelde houdingen op een kussen zitten. Dat beeld klopt niet. Meditatie is in de basis een aandachtsoefening en geen sport. Je kunt het zittend op een stoel, in een rolstoel of zelfs liggend doen.
Voor de meeste ouderen is meditatie veilig. Heb je last van angstklachten, depressie of een traumatische ervaring, dan is het verstandig dit eerst met je huisarts of hulpverlener te bespreken. Samen kun je kijken welke vorm van meditatie goed bij jou past en hoe je rustig kunt opbouwen.
Voorbereiding: zo richt je een rustige plek thuis in
Een comfortabele houding kiezen
Kies een stoel waarop je ontspannen maar wakker rechtop kunt zitten. Zorg dat je voeten de grond raken of gebruik een krukje. Leun met je rug tegen de leuning voor steun. Je hoeft niet stil als een standbeeld te blijven zitten; kleine bewegingen om comfortabel te blijven zijn helemaal goed.
Draag losse kleding die niet knelt bij buik, schouders of nek. Zet eventueel een dekentje klaar tegen de kou, want als je ontspant kan je lichaam wat afkoelen. Zo geef je jezelf de beste kans om je aandacht bij de oefening te houden.
Geluid en tijdstip kiezen
Kies een moment van de dag waarop je meestal weinig gestoord wordt. Voor veel ouderen werkt de ochtend goed, voordat de drukte van afspraken of telefoontjes begint. Zet je telefoon op stil en vraag huisgenoten of ze je een kwartier ongestoord laten zitten.
Een bijna stille ruimte is vaak het prettigst. Een zacht achtergrondgeluid, zoals het tikken van een klok of verre straatgeluiden, is geen probleem. Je leert juist om je aandacht steeds weer rustig terug te brengen naar de oefening, ook als er geluid is.
Eenvoudige meditatieoefening voor beginners
Stap 1: aandacht voor de adem
Ga gemakkelijk zitten en sluit, als dat prettig voelt, je ogen. Voel hoe je zitvlak de stoel raakt en hoe je voeten op de grond staan. Richt dan zacht je aandacht op je ademhaling. Merk op hoe de lucht je neus in en uit stroomt, of hoe je buik rustig op en neer gaat.
Je hoeft niet dieper of beter te ademen. Laat de adem zijn eigen tempo houden. Jij bent alleen de toeschouwer die merkt dat er een inademing is en daarna een uitademing.
Stap 2: omgaan met afleidende gedachten
Onvermijdelijk komen er gedachten langs: boodschappen, afspraken, herinneringen. Dat betekent niet dat je het verkeerd doet. Merk simpelweg op: daar is een gedachte. Vervolgens keer je met milde aandacht terug naar je ademhaling.
Zie het alsof je naar wolken aan de lucht kijkt. Ze komen en gaan vanzelf. Jij hoeft er niet in mee te zweven; je blijft op de grond staan en kijkt ernaar. Elke keer dat je terugkeert naar de adem, train je je aandachtsspier.
Rustig opbouwen en volhouden
Begin met vijf minuten per dag en bouw langzaam op naar tien of vijftien minuten. Het gaat niet om prestatie, maar om regelmaat. Beter elke dag kort mediteren dan af en toe heel lang. Maak er een vast onderdeel van je dag van, net als tandenpoetsen of een kopje koffie drinken.
Na een paar weken merken veel ouderen dat ze zich kalmer voelen, minder opgejaagd reageren en beter hun grenzen herkennen. Meditatie wordt dan geen losse oefening meer, maar een stille plek die je altijd bij je draagt, ook als het leven onverwacht een andere wending neemt.
