Waarom leren op latere leeftijd zo waardevol is
Veel ouderen denken dat leren vooral iets is voor jongeren op school. Toch blijkt uit onderzoek dat juist op latere leeftijd blijven leren veel voordelen heeft. Het houdt je hersenen actief, vergroot je zelfvertrouwen en helpt je langer zelfstandig te blijven. Leren hoeft bovendien niet altijd in een klaslokaal. Ook thuis, achter de computer of tijdens een gesprek met je kleinkinderen kun je elke dag iets nieuws oppikken.
Ouder worden betekent niet dat je minder kunt leren, maar dat je anders leert. Je hebt meer levenservaring, kunt beter verbanden leggen en weet vaak beter wat je interessant vindt. Dat maakt leren op latere leeftijd niet zwaarder, maar juist betekenisvoller.
Hoe werkt het trainen van je hersenen precies?
Je hersenen zijn geen vaststaand geheel. Ze passen zich je hele leven lang aan nieuwe situaties aan. Dit vermogen heet neuroplasticiteit. Wanneer je iets nieuws leert, maken je hersencellen nieuwe verbindingen en versterken bestaande verbindingen. Dat gebeurt niet alleen als je een taal studeert, maar ook wanneer je een nieuwe hobby probeert, een onbekende route fietst of een nieuw gerecht kookt.
Vooral afwisseling is belangrijk. Steeds hetzelfde spelletje doen is gezellig, maar het effect op je hersenen neemt na verloop van tijd af. Door jezelf af en toe uit te dagen met iets wat je nog lastig vindt, blijven je hersenen alert en flexibel.
Praktische manieren om dagelijks te blijven leren
Leren met digitale hulpmiddelen
Ook als je niet met computers bent opgegroeid, kun je veel plezier hebben van digitale leermiddelen. Er zijn eenvoudige websites en apps waarmee je woorden kunt oefenen, geheugenspelletjes kunt doen of interessante artikelen kunt lezen. Kies bij voorkeur programma's met duidelijke letters, rustige kleuren en een eenvoudige bediening. Vraag eventueel een familielid om je eenmalig op weg te helpen, zodat je daarna zelfstandig verder kunt.
Nieuwe kennis in het dagelijks leven
Leren hoeft niet altijd via een scherm. Je kunt je hersenen ook trainen door je dagelijkse routine net even anders aan te pakken. Lees bijvoorbeeld een artikel over een onderwerp waar je weinig van weet, stel tijdens een gesprek bewust extra vragen of probeer een nieuwe wandelroute in de buurt. Door actief nieuwsgierig te blijven, geef je je geheugen en concentratie telkens een kleine prikkel.
Samen leren met jong en oud
Leren wordt vaak leuker als je het samen doet. Vraag je kleinkind om uit te leggen hoe een bepaalde functie op de smartphone werkt, of laat je buurman vertellen over zijn vroegere beroep. Andersom kun jij je kennis en ervaringen delen, bijvoorbeeld over een historisch moment dat je zelf hebt meegemaakt. Zo ontstaat een uitwisseling waarbij iedereen iets leert, en tegelijkertijd het sociale contact wordt versterkt.
Een leeromgeving die bij ouderen past
Voor veel ouderen is het belangrijk dat leren rustig, overzichtelijk en zonder prestatiedruk plaatsvindt. Korte teksten, duidelijke uitleg en de mogelijkheid om iets terug te lezen of opnieuw te bekijken helpen daarbij. Online kun je zelf het tempo bepalen en kiezen welke onderwerpen je aanspreken. Denk aan gezondheid, geschiedenis, taal, kunst of praktische digitale vaardigheden.
Door regelmatig kleine momenten van leren in te bouwen, maak je van elke dag een leerdag. Niet omdat het moet, maar omdat het je leven rijker, leuker en zelfstandiger maakt.
