Waarom leren na je pensioen zo waardevol is
Veel mensen denken dat leren vooral iets is voor schoolgaande kinderen en studenten. Toch blijkt uit onderzoek dat juist op latere leeftijd blijven leren grote voordelen heeft. Het gaat dan niet om tentamens halen, maar om nieuwsgierig blijven, nieuwe dingen ontdekken en je hersenen actief gebruiken. Dat kan helpen om je geheugen scherp te houden en je dagelijkse leven interessanter te maken.
Na je pensioen ontstaat er vaak meer tijd. Die tijd kun je vullen met hobby’s, vrijwilligerswerk of oppassen op de kleinkinderen. Maar je kunt die ruimte ook gebruiken om bewust nieuwe kennis op te doen. Dat kan heel praktisch zijn, bijvoorbeeld beter omgaan met je smartphone, maar ook verdiepend, zoals een cursus geschiedenis, filosofie of kunst.
Hoe leren je geheugen op latere leeftijd helpt
Wat er in je hersenen gebeurt als je leert
Elke keer dat je iets nieuws leert, worden er verbindingen in je hersenen aangelegd of versterkt. Die verbindingen tussen hersencellen vormen als het ware een netwerk. Hoe meer verbindingen er zijn, hoe beter je brein informatie kan verwerken en opslaan. Ook op oudere leeftijd kunnen er nog nieuwe verbindingen ontstaan. Het tempo ligt misschien wat lager, maar het proces gaat gewoon door.
Door actief te blijven met nieuwe kennis en vaardigheden, geef je je geheugen als het ware dagelijkse gymnastiek. Net zoals spieren slap worden als je ze niet gebruikt, kan je geheugen ook achteruitgaan als je het nauwelijks uitdaagt. Leren is dan een vorm van training.
Geheugen, zelfvertrouwen en zelfstandigheid
Blijven leren heeft niet alleen invloed op je geheugen, maar ook op hoe je je voelt. Wie merkt dat hij of zij nog prima nieuwe dingen kan oppikken, krijgt vaak meer zelfvertrouwen. Dat kan weer helpen om langer zelfstandig keuzes te maken, bijvoorbeeld bij het regelen van financiën, het omgaan met digitale diensten of het begrijpen van medische informatie.
Bovendien geeft leren structuur aan de dag. Een vaste cursus, een boek dat je stap voor stap leest of een online lesprogramma kan een prettige routine vormen. Dat gevoel van ritme en doel helpt tegen verveling en somberheid, waar sommige mensen na hun pensioen mee te maken krijgen.
Praktische manieren om levenslang te blijven leren
Leren kan op veel meer manieren dan in een klaslokaal
Je hoeft niet terug naar de schoolbanken om te blijven leren. Veel bibliotheken bieden lezingen, taalactiviteiten of computercursussen aan, speciaal gericht op ouderen. Ook wijkcentra organiseren regelmatig themabijeenkomsten waar je iets nieuws opsteekt over gezondheid, geldzaken of kunst.
Wie graag thuis leert, kan gebruikmaken van online cursussen en video’s. Er bestaan Nederlandstalige platforms waar je in rustig tempo colleges kunt volgen over geschiedenis, psychologie of muziek. Je kunt een notitieboekje gebruiken om kernpunten op te schrijven. Dat helpt niet alleen bij het onthouden, maar maakt het leren ook actiever.
Kleine dagelijkse leermomenten inbouwen
Leren hoeft niet altijd groots en ingewikkeld te zijn. Je kunt elke dag een klein leermoment inbouwen. Lees een achtergrondartikel over een actueel onderwerp in plaats van alleen de koppen in het nieuws. Probeer een nieuw recept uit en zoek iets op over de herkomst van de ingrediënten. Of oefen stap voor stap met een digitale vaardigheid, zoals een foto versturen via je telefoon.
Belangrijk is dat je iets kiest wat je echt interesseert. Nieuwsgierigheid is de beste motor voor leren, op elke leeftijd. Of het nu gaat om natuur, geschiedenis, technologie of kunst: zolang je blijft vragen stellen en antwoorden zoekt, ben je bezig met levenslang leren en houd je je geheugen actief.
